Opis projektu
Projekt "Roztańczone rondo" polega na zagospodarowaniu zielenią oraz małą architekturą terenu Ronda Zespołu Mazowsze wybudowanego w latach 2021-2022 przez Województwo Mazowieckie na skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 720 ul. Natalińskiej z ul. Piaseckiego w Otrębusach, tj. z drogą prowadzącą do obiektów:
- Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca "Mazowsze" (w tym sali widowiskowej teatru muzycznego pn. Matecznik Mazowsze, Centrum Folkloru Polskiego w zabytkowym Pałacu Karolin, Hotelu Mazowsze, Karczmy Mazowsze i zabytkowego parku),
- Szkoły Podstawowej im. Włodzimierza Puchalskiego w Otrębusach,
- Przedszkola Samorządowego w Otrębusach.
W ramach budowy ronda, Mazowiecki Zarząd Dróg Wojewódzkich zaplanował urządzenie zieleni przyulicznej w formie trawników. Niemniej, z uwagi na potrzebę wyeksponowania drogi dojazdowej do obiektów PZLPiT "Mazowsze" - instytucji kultury, której organizatorem jest Samorząd Województwa Mazowieckiego - należy podjąć działania zmierzające do urządzenia atrakcyjnej zieleni wokół ronda wraz z obiektami małej architektury ulicznej, co obejmuje niniejszy projekt.
Planowana do zasadzenia zieleń przyuliczna gatunkowo została tak dobrana, aby była atrakcyjna o każdej porze roku pod względem wizualnym i kompozycyjnym (wykaz proponowanych roślin w załączeniu). Projekt zakłada posadzenie w obrębie ronda drzew, krzewów, bylin, traw i roślin zadarniających - w tym roślin zimozielonych, roślin liściastych o ciekawych pokrojach i gałęziach (graby kolumnowe), kolorach (róże) oraz formach (trawy). Zaproponowane gatunki roślin dobrze znoszą warunki miejskie, są odporne na zanieczyszczenia komunikacyjne w tym zasolenie, dobrze radzą sobie z ograniczoną ilością wody i rozpraszają fale dźwiękowe - co zmniejsza natężenie hałasu oraz wpływają pozytywnie na poprawę mikroklimatu. Są to rośliny o dużych walorach dekoracyjnych nadających kompozycji czytelnego układu oraz nie wymagające dużych nakładów na ich dalszą pielęgnację w warunkach ulicznych. Nasadzenia wskazanej roślinności wpłyną pozytywnie na estetykę przestrzeni oraz wpiszą się w zastany układ zieleni - zastosowane gatunki i odmiany nawiązują do już istniejących założeń zieleni w Otrębusach, np. znajdującego się w sąsiedztwie Skweru Joanny Jabłońskiej czy skwerów w rejonie skrzyżowań DW nr 720 ul. Natalińskiej z ul. Zieloną, ul. Tęczową i ul. Polną.
Przedmiotowe rondo zostało wybudowane na skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 720 ul. Natalińskiej z ul. Piaseckiego w Otrębusach - drogą prowadzącą do zabytkowego Pałacu Karolin w Otrębusach, w którym od 1948 r. do 2009 r. mieściła się siedziba Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca Mazowsze a obecnie funkcjonuje tam placówka muzealna pn. Centrum Folkloru Polskiego - oraz Europejskiego Centrum Matecznik Mazowsze (teatru muzycznego z salą widowiskową, do którego w 2009 r. formalnie przeniesiono siedzibę Zespołu).
Warto w tym miejscu w kilku zdaniach odnieść się do historii...
Zespół "Mazowsze" powstał blisko 75 lat temu: został utworzony na podstawie dekretu Ministerstwa Kultury i Sztuki z dnia 8 listopada 1948 r. polecającego Tadeuszowi Sygietyńskiemu zorganizowanie zespołu ludowego, którego zadaniem miała być troska o tradycyjny repertuar ludowy, oparty na pieśniach, przyśpiewkach i tańcach wsi mazowieckiej i regionalnej tradycji artystycznej.
Na siedzibę zespołu wybrano podwarszawską posiadłość - Pałac Karolin w Otrębusach - wybudowany w latach 1909-1911 przez Towarzystwo Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Umysłowo i Nerwowo Chorymi jako sanatorium „dla niezamożnych i nerwowo chorych”, w którym z czasem obok leczenia nerwowo chorych zaczęto prowadzić również działalność komercyjną i wynajmować pokoje wczasowiczom. Pod koniec lat 30-tych XX wieku Karolin stał się jednym z droższych ośrodków wypoczynkowo-leczniczych w Polsce, do którego chętnie przyjeżdżali artyści i literaci uciekający od zgiełku miasta, w tym po wielokroć Mira Zimińska wraz ze swoimi przyjaciółmi. Budynek pałacu w 1948 r. w całości przekazano nowoutworzonemu Zespołowi "Mazowsze" i z końcem 1948 roku do Karolina zaczęły przybywać pierwsze grupy młodzieży z okolicznych wiosek i miasteczek. Rozpoczęła się nauka, próby, ćwiczenia i po dwóch latach, 6 listopada 1950 r., na deskach Teatru Polskiego w Warszawie odbyła się premiera Zespołu. W programie koncertu znalazły się piosenki przeplatane tańcami z terenów centralnej Polski. W ten sposób rozpoczęła się droga artystyczna zespołu, który obecnie stanowi perłę Województwa Mazowieckiego oraz dumę narodową Polski.
„Mazowsze” należy do największych na świecie zespołów artystycznych, sięgających do bogactwa narodowych tańców, piosenek, przyśpiewek i obyczajów. Nazwa zespołu wywodzi się od centralnego regionu Polski, ale repertuar "Mazowsza" szybko rozszerzył się o folklor innych regionów i dziś w dorobku zespołu znajdują się opracowania sceniczne 42 z nich. Właśnie z uwagi na ogromne bogactwo repertuarowe i działalność na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego "Mazowsze" uznawane jest za zespół narodowy i Ambasadora Polskiej Kultury.
Przedmiotowe rondo, wybudowane na skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 720 ul. Natalińskiej z ul. Piaseckiego w Otrębusach, w styczniu 2022 r. formalnie otrzymało nazwę "Rondo Zespołu Mazowsze" (na podstawie uchwały Rady Miejskiej w Brwinowie nr XLIII.532.2022 z dnia 20 stycznia 2022 r.).
Rondo Zespołu Mazowsze, z uwagi na swoją lokalizację, powinno pełnić formę swoistego drogowskazu prowadzącego do siedziby i obiektów Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca "Mazowsze".
Dlatego też, w projekcie zaproponowano, aby - poza urządzeniem zieleni na obszarze całego skrzyżowania - na niewielkim placyku obok ronda (w pasie drogi wojewódzkiej) ustawić naturalnej wielkości rzeźbę plenerową z brązu przedstawiającą parę tancerzy w strojach ludowych.
Szczegółowy sposób postulowanego zagospodarowania terenu i wizualizację rzeźby plenerowej przedstawiają rysunki załączone do wniosku, w tym zdjęcia projektu rzeźby autorstwa prof. Karola Badyny - jednego z najbardziej uznanych polskich rzeźbiarzy - które mogą być inspiracją dla docelowej rzeźby plenerowej.
Proponuje się nasadzenie następujących roślin w rejonie ronda:
1. drzewa - grab pospolity,
2. krzewy - róża, budleja, trzmielina, kolcozwój szkarłatny, jaśminowiec, wierzba płożąca, tawlina jarzębolistna, tawuła wierzbolistna, tawulec, krzewuszka cudowna,
3. byliny, rośliny zadarniające i trawy - trzcinnik ostrokwiatowy, liliowiec, miskant chiński, sesleria jesienna, rozchodnik okazały, jeżówka purpurowa, rozchodnik ostry.
Uzasadnienie potrzeby realizacji projektu
Mazowiecki Zarząd Dróg Wojewódzkich wykonał rozbudowę odcinka drogi wojewódzkiej nr 720 ul. Natalińskiej w Otrębusach, w ramach której wybudował rondo na skrzyżowaniu ww. drogi z drogą gminną ul. Piaseckiego. Uchwałą nr XLIII.532.2022 z dnia 20 stycznia 2022 r. Rada Miejska w Brwinowie nadała skrzyżowaniu nazwę „Rondo Zespołu Mazowsze” - oddając w ten sposób hołd dla olbrzymiego dorobku i znaczenia Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca "Mazowsze", mającego nieopodal swoją siedzibę od blisko 75 lat.
Rondo i teren do niego przyległy wymaga dalszego urządzenia. Projekt stanowi kontynuację i dopełnienie działań podjętych przez Województwo Mazowieckie, bezpośrednio odpowiadając na potrzebę urządzenia przyulicznej przestrzeni publicznej w granicach pasa drogowego DW nr 720. Po jego realizacji w 2023 roku - czyli w roku 75-lecia istnienia Zespołu "Mazowsze" - wybudowane rondo, poza olbrzymim znaczeniem komunikacyjnym i poprawą bezpieczeństwa kierowców, rowerzystów i pieszych, stanie się swoistym drogowskazem do siedziby i sali widowiskowej Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca "Mazowsze" oraz do otwartej w 2021 r. placówki muzealnej pn. "Centrum Folkloru Polskiego", urządzonej staraniem władz Województwa Mazowieckiego i PZLPiT "Mazowsze" w zabytkowym Pałacu Karolin, który stanowił historyczną pierwszą siedzibę Zespołu.
Działania podjęte w projekcie są spójne z uprzednio zrealizowanymi przez Gminę Brwinów (która zleciła i sfinansowała projekt ronda oraz nabycie części sąsiednich nieruchomości) i przez Województwo Mazowiecki i Mazowiecki Zarządu Dróg Wojewódzkich (które zleciły i sfinansowały budowę ronda) i są z nimi komplementarne.
Realizacja projektu sprowadza się do 3 zasadniczych zadań:
1. urządzenia atrakcyjnej zieleni wokół ronda,
2. wykonania i montażu rzeźby plenerowej przedstawiającej parę tancerzy w strojach ludowych,
3. zakupu i montażu urządzeń tzw. małej architektury.
Planowana do zasadzenia zieleń przyuliczna gatunkowo została tak dobrana, by była atrakcyjna wizualnie i kompozycyjnie o każdej porze roku. Zaproponowane gatunki roślin dobrze znoszą warunki uliczne, są odporne na zanieczyszczenia komunikacyjne (w tym zasolenie), dobrze radzą sobie z ograniczoną ilością wody, rozpraszają fale dźwiękowe (co zmniejsza natężenie hałasu) oraz wpływają pozytywnie na poprawę mikroklimatu. Są to rośliny o dużych walorach dekoracyjnych, nadających kompozycji czytelnego układu oraz niewymagające dużych nakładów na ich pielęgnację w warunkach ulicznych. Nasadzenia wskazanej roślinności wpłyną pozytywnie na estetykę przestrzeni publicznej oraz wpiszą się w zastany układ zieleni w Otrębusach: zastosowane gatunki i odmiany nawiązują do już istniejących założeń zieleni w Gminie Brwinów, w tym do rozwiązań zieleni ulicznej w Otrębusach sąsiadującej z obszarem objętym projektem.
Zagospodarowywanie zielenią terenów położonych na gęsto zabudowanych obszarach o charakterze miejskim i osiedlowym jest istotne z uwagi na zagadnienia związane ze zmianą klimatu i przystosowywaniem się do ich skutków oraz stanowią jeden z elementów zrównoważonego rozwoju.
Ustawienie rzeźby plenerowej, przedstawiającej parę tancerzy w strojach ludowych, stanowi bezpośrednie nawiązanie do patrona ronda - Zespołu Mazowsze - którego działalność od kilkudziesięciu lat przyczynia się do propagowania tradycji narodowych i patriotycznych oraz stanowi wizytówkę dla Samorządu Województwa Mazowieckiego, które finansuje funkcjonowanie i rozwój Zespołu.
Projekt, poprzez upamiętnienie instytucji tak zasłużonej dla Mazowsza i dla Polski, jest inicjatywą mającą na celu podtrzymywanie oraz krzewienie wartości i tradycji narodowych, pielęgnowanie polskości oraz rozwój świadomości narodowej i obywatelskiej.
Projekt realizuje założenie „wyjścia” sztuki z gmachów instytucji i jej ciekawej prezentacji szerokiemu gronu odbiorców. Jego realizacja wpisuje się w działania wskazane w art. 14 ustawy o samorządzie województwa w zakresie kultury, turystyki, zagospodarowania przestrzennego, ochrony środowiska oraz dróg publicznych.
Projekt realizuje również cele i kierunki działania wynikające ze Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku, tj.
Środowisko i Energetyka:
- 27.7 Ochrona powietrza i ochrona przed hałasem,
- 27.8 Racjonalne planowanie funkcji terenów z uwzględnieniem potrzeb ochrony środowiska, Kultura i Dziedzictwo:
- 32. Wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego oraz potencjału dziedzictwa kulturowego do zwiększenia atrakcyjności turystycznej regionu,
- 32.2 Wspieranie rozwoju turystyki kulturowej oraz tworzenia nowych produktów turystycznych.
Adresaci projektu
Zadanie objęte projektem jest skierowane do mieszkańców Województwa Mazowieckiego ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców Otrębus. Jego bezpośrednimi odbiorcami będą również osoby przemieszczające się drogą wojewódzką nr 720 w relacji Błonie - Brwinów - Otrębusy - Nadarzyn (droga łącząca drogę krajową nr 92 z drogą wojewódzką nr 719 i drogą krajową ekspresową S8) a także osoby korzystające z krzyżującej się z nią drogi gminnej ul. Piaseckiego, w tym:
- rodzice i dzieci zmierzający do/ze szkoły podstawowej i przedszkola funkcjonujących przy ul. Piaseckiego w bezpośrednim sąsiedztwie ronda,
- pracownicy i goście PZLPiT "Mazowsze" oraz sąsiednich instytucji i firm (w tym Hotelu Mazowsze, Karczmy Staropolskiej Mazowsze),
- uczestnicy wydarzeń kulturalnych, imprez o charakterze kulturalno-edukacyjnym i programów edukacyjnych organizowanych w sali widowiskowej Matecznika Mazowsze, Centrum Folkloru Polskiego oraz zabytkowym parku przy Pałacu Karolin,
- mieszkańcy okolicznych nieruchomości położonych w rejonie ul. Piaseckiego i ul. Poziomki oraz kilkunastu dróg poprzecznych,
- kierowcy jadący od strony Podkowy Leśnej korzystający z ciągu drogowego: ul. Różana - ul. Poziomki - ul. Piaseckiego w drodze do/z Nadarzyna, drogi ekspresowej S8 oraz centrów handlowych w Jankach.
Rondo stanowi również częstą trasę komunikacji mieszkańców Otrębus, Kań i Brwinowa.
W bezpośrednim otoczeniu ronda znajdują się:
- szkoła podstawowa dla ponad 600 dzieci,
- przedszkole publiczne dla 100 dzieci
- przystanek kolejowy WKD Otrębusy,
- parking "Parkuj i jedź" w rejonie przystanku WKD Otrębusy,
- parking w rejonie szkoły podstawowej,
- sklepy spożywcze oraz liczne obiekty gastronomiczne i usługowe.
Ponadto, w niedużej odległości od ronda zlokalizowane jest duże osiedle mieszkaniowe pn. "Zielona Podkowa", na którym docelowo zamieszka ok 500-600 osób.
Szczególną grupą odbiorców zadania będą turyści odwiedzający Otrębusy, w tym również kompleks obiektów Zespołu "Mazowsze".