Opis projektu
Projekt zakłada zorganizowanie letniego festiwalu teatralnego na terenie gminy Chorzele – jednej z najdalej wysuniętych gmin na północy Mazowsza. Z Chorzel do Warszawy jest niemal 150 km. To sprawia, że mieszkańcy tej gminy i gmin sąsiednich (z powiatu ostrołęckiego czy mławskiego) mają znacznie utrudniony dostęp do kultury. Aby zniwelować te niedogodności, proponuję zorganizowanie cyklu przedstawień z zakresu wyższej kultury „na miejscu”. Cykl składać się będzie z 4 spektakli odgrywanych przez wybrane 4 weekendy letnie (lipiec – sierpień 2025, sobota i niedziela; ewentualnie inne dni tygodnia, w zależności od dostępności terminu danej grupy). Dodatkowo dla uczestników przewidziane byłyby spotkania z aktorami/reżyserami/scenarzystami, którzy opowiedzą o swojej pracy i przeprowadzą proste zajęcia warsztatowe dla chętnych.
W festiwalu nie powinny wystąpić grupy z „tradycyjnych” placówek – te bowiem często wymagają odpowiedniej infrastruktury, co znacznie podraża koszty takiego wydarzenia. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie nawiązanie współpracy z grupami teatralnymi mającymi doświadczenie w prezentacjach teatralnych „u widza”.
Największą atrakcją samego festiwalu będzie miejsce prezentacji teatralnych. Zgodnie z planem każdy ze spektakli zostanie wystawiony w autentycznej wiejskiej stodole! Odpowiedzialne za to będą profesjonalne grupy teatralne – tzw. teatry stodolane. Będzie to miało szereg zalet:
a) Oryginalność wystawianych spektakli i prezentacji teatralnych
b) Względna łatwość w budowie scenografii i adaptacji miejsca do nowych spektakli
c) Zapewnienie osłony przed niekorzystnymi warunkami meteorologicznymi
d) Dostępność dla osób z dysfunkcjami (praktycznie brak jakichkolwiek ograniczeń architektonicznych)
e) Możliwość prostego dostępu do infrastruktury potrzebnej do wystawianych spektakli (niepotrzebne będą drogie sprzęty, scenografia itd.)
f) Położenie miejsca wystawiania spektaklu, które leży w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 614 łączącej Chorzele z Myszyńcem.
Program festiwalu teatralnego zostanie ustalony w porozumieniu z operatorem całego projektu. Najlepszym rozwiązaniem w tej mierze będzie powierzenie takiego zadania Mazowieckiemu Instytutowi Kulturalnemu lub Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce. Taka instytucja mogłaby nawiązać współpracę z konkretnymi teatrami, które z kolei miałyby czas na zaplanowanie występu w sezonie letnim 2025 roku. Równie dobrym rozwiązaniem może być wyłonienie przez Urząd Marszałkowski podmiotu, który zająłby się impresariatem, doborem spektakli itd.
Proponowany projekt jest wynikiem działań, które w 2019 roku zostały podjęte na terenie gminy Chorzele. Wówczas udało się wystawić pierwszy spektakl w takim systemie – we współpracy z właścicielami obiektu w miejscowości Zaręby. Spektakl pt. „Zające na kordonie” obejrzało ok. 180 widzów, a chętnych było przynajmniej 3 razy więcej. Niestety w kolejnych latach nie udało się powtórzyć podobnego projektu, głównie ze względu na ograniczenia w czasie pandemii i popandemiczne. Jest to jednak wielki potencjał mogący zniwelować istniejące nierówności w dostępie do kultury. Jest więc już przetestowane właściwe miejsce i nawiązana współpraca z właścicielem potrzebnego miejsca spektakli.
Zgodnie ze „Strategią rozwoju kultury w Województwie Mazowieckim na lata 2023-2027” tereny północy Mazowsza są jednymi z najsłabiej rozwiniętych, jeśli chodzi o infrastrukturę kulturalną, dostęp do kultury i możliwości korzystania z różnych przejawów kultury. Dane zawarte w dokumencie strategicznym sytuują subregion ostrołęcki jako jeden z najmniej nasyconych ośrodkami i wydarzeniami kulturalnymi na całym Mazowszu. Na przykład powiat przasnyski jest wymieniany jako jeden z najmniej aktywnych, jeśli chodzi o udział w imprezach kulturalnych jego mieszkańców (por. s. 39 Strategii); mieszkańcy powiatu przasnyskiego i ostrołęckiego znajdują się wśród osób potrzebujących średnio przynajmniej 120 minut na to, by dojechać do stolicy województwa (s. 120 Strategii); praktycznie cały powiat przasnyski, a także gminy powiatów ostrołęckiego i mławskiego są zaliczane do terenów zagrożonych trwałą marginalizacją społeczną (s. 63 Strategii). Większość wskazywanych terenów jest wreszcie ujmowana jako niska lub bardzo niska, jeśli chodzi o aktywność społeczną (por. mapę nr 20 ze s. 66 Strategii).
Ponieważ najważniejszy z celów wspomnianej strategii wyrażono hasłem: „Współdziałanie. Kultura. Kreatywność” – proponowany projekt będzie idealną odpowiedzią na te właśnie założenia:
a) Współdziałanie – realizacja letniego festiwalu będzie wymagała współdziałania z lokalnymi organizacjami i społecznościami lokalnymi, np. w zakresie organizacji zabezpieczenia, wsparcia w zbieraniu elementów scenografii itd., ale także z ośrodkami kulturalnymi na poziomie województwa i regionu;
b) Kultura – spektakle teatralne (wystawiane przez zawodowych artystów, na podstawie oryginalnych scenariuszy) są z pewnością przykładem wyższej kultury, co potwierdza spektakl zrealizowany w gminie Chorzele w 2019 roku (por. zdjęcia ze spektaklu)
c) Kreatywność – proponowany festiwal będzie wykraczał poza typowe, tradycyjne spektakle, znane z desek teatrów instytucjonalnych; nie będzie powielał utartych wzorców, znanych scenariuszy itd., a stawiał na kreatywność, której będzie wymagać miejsce samego festiwalu.
Realizacja festiwalu będzie wymagała:
a) Podpisania umowy użyczenia obiektu – stodoły wiejskiej – na czas trwania spektaklu
b) Doboru odpowiednich zespołów teatralnych, które mogłyby wystąpić podczas takiego festiwalu
c) Zorganizowanie zaplecza techniczno-artystycznego (przenośne garderoby) dla grup artystów
d) Zorganizowanie właściwej techniki (oświetlenie i nagłośnienie)
d) Przygotowania scenografii do danego spektaklu
e) Zorganizowania widowni, zgodnie z potrzebami spektaklu, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i potrzeb dostępności
f) Zapewnienia wyżywienia i ewentualnego noclegu dla artystów
g) Promocji spektaklu
Spektakle będą grane przez okres wakacji, raz na dwa tygodnie, w okresie weekendowym (lub zbliżonym). Każdy spektakl mogłoby obejrzeć do 180 widzów (w zależności od typu ustawienia sceny) - nie będą to więc wydarzenia rangi imprezy masowej. Spektakle będą nieodpłatne – choć obowiązywać będzie rezerwacja miejsc (system inspicjencki). Po każdym spektaklu sobotnim wybrani artyści spotkają się z chętnymi osobami z widowni i opowiedzą o kulisach pracy aktorskiej, a także przeprowadzą dla chętnych krótkie warsztaty artystyczne.
Koszty związane z organizacją festiwalu będą związane głównie z honorariami autorskimi dla grup teatralnych oraz budową scenografii, zapewnieniem techniki, budową widowni i zaplecza w dniu spektaklu. Rozliczeniem zajmie się wskazana jednostka kulturalna będąca samorządową instytucją kultury Województwa Mazowieckiego lub operator wybrany w postępowaniu publicznym.
Dużą pomocą mogą służyć lokalne organizacje społeczne (promocja, wsparcie logistyczne itd.) – te uczynią to w systemie wolontariackim.