projekt Nr 246

Opis projektu

Na projekt składa się 5 różnych warsztatów, realizowanych w grupach 10-14 osób. Czas trwania warsztatu to około 4 godzin. Warsztaty powinny być realizowane w miejscu, wyposażonym w zaplecze gastronomiczne do realizacji zajęć kulinarnych (częściowo mogą być realizowane w plenerze), a także pasiekę i pracownię pasieczną. Powinny mieć charakter praktyczny, aby uczestnicy poznali nie tylko zdobyli wiedzę, ale także mogli samodzielnie lub w małych grupach przygotować sery, chleby, wędzone ryby, kiszonki (efekty pracy uczestnicy zabiorą ze sobą) czy przyjrzeć się z bliska życiu pszczół i poznać historię pszczelarstwa.

a. warsztat pszczelarski
Miliony lat ewolucji sprawiły, że wzajemne uzależnienie istnienia roślin owadopylnych i pszczół wyklucza brak jednego z nich w ekosystemie. Większość kwiatów swymi rozmiarami i budową przystosowały się do zapylania właśnie przez pszczoły. Pszczoły natomiast przystosowały się do jak najlepszego wykorzystania zasobów pokarmu znajdującego się w kwiatach. Tak też powstał cykl biologiczny pszczelich rodzin dostosowany do rocznego rytmu kwitnienia. Możemy to zaobserwować zarówno w naszym, europejskim klimacie, jak i w tropikach, gdzie występują pory suche i deszczowe. Jednak wraz z rozwojem cywilizacji, ta harmonijna symbioza stopniowo jest deformowana przez zmiany w środowisku spowodowane obecnością człowieka.

Korzyści z obecności pszczół w rolnictwie są doceniane nie od dziś, jednak mniej mówi się o ich roli w środowisku naturalnym. Warto więc podkreślić, że ekonomiczna wartość zapylania przez owady pszczołowate wykracza ponad produkcję rolniczą. Pszczoły zapylają wszystkie rośliny, nie tylko uprawne.

Ciekawym kierunkiem jest rozwój pszczelarstwa miejskiego, które pozwala na zwiększenie zieleni w miastach, dostarcza wyjątkowo czystego miodu (w miastach nie stosuje się środków ochrony roślin), a także pozwala przybliżyć „miastowym” te pożyteczne i niesamowicie zorganizowane owady. Właśnie takiemu bliższemu poznaniu będą służyły te warsztaty oparte przede wszystkim o możliwość bezpośredniego kontaktu z pszczelą rodziną.

Zajęcia będą polegały na:
- zapoznaniu się z biologią pszczół (przy wykorzystaniu przygotowanych pomocy dydaktycznych);
- pszczoły miodne i niemiodne, czyli ile gatunków pszczół jest na świecie i czy wszystkie produkują miód?
- poznaniu budowy różnych typów uli i podstawowych informacji o gospodarce pasiecznej;
- poznaniu narzędzi pszczelarskich, ich zastosowania; - prac wykonywanych sezonowo w pasiece;
- przebraniu się w odpowiednie stroje i podglądaniu życia pszczół podczas przeglądu w ulu;
- degustacji miejskiego miodu;
- wykonaniu ramek z węzą do ula typu dadant;
- wykonaniu świec z węzy.

b. warsztat serowarski
Serowarstwo to dział mleczarstwa zajmujący się wyrobem serów. Podstawowym surowcem do ich produkcji jest mleko uzyskiwane od samic zwierząt hodowlanych (krów, owiec, kóz, bawołów, wielbłądów, jaków, reniferów itp.). Każde z nich nadaje odmienny, niepowtarzalny smak serowi, który będzie z niego wyprodukowany.

Aby wytworzyć ser, serowar musimy oddzielić skrzep od substancji płynnej, czyli od serwatki, składającej się głównie z wody. Proces ten nazywa się koagulacją mleka. Otrzymany w ten sposób ser nazywa się kwasowym lub twarogowym. Należy on do serów zwanych także świeżymi, gdyż nie zostaje poddany procesowi dojrzewania, nadaje się do spożycia zaraz po zrobieniu, jest kwaskowy w smaku i bardzo szybko się psuje. Dzięki ścinaniu mleka podpuszczką otrzymuje się sery zachowujące swą charakterystykę przez dłuższy okres.

Sery, przy produkcji których mleko zostaje poddane działaniu enzymów, nazywane są podpuszczkowymi, natomiast sery, do produkcji których używa się metody mieszanej – kwasowo-podpuszczkowymi. Oddzielną grupę stanowią sery zwarowe, do produkcji których nie używa się mleka, lecz serwatki (np. ricotta).

Zajęcia będą polegały na:
- zapoznaniu się z biologicznymi i chemicznymi podstawami serowarstwa;
- poznanie różnych rodzajów i typów sera
- w tym także krótka historia serowarstwa;
- wykonaniu sera typu korycińskiego z mleka krowiego;
- wykonaniu masła ze śmietany.

c. warsztat z wędzenia ryb
Wędzenie jest procesem, w trakcie którego przetwory poddawane są działaniu ciepła i związków chemicznych zawartych w dymie wędzarniczym. Dym otrzymywany jest w wyniku spalania odpowiedniego drewna i jego pochodnych (zręby i trociny wędzarnicze). W wyniku wędzenia następuje zmniejszenie zawartości wody w produkcie, a także zmiany chemiczne i fizykochemiczne. Tradycyjne wędzenie spełnia dwa zasadnicze zadania:
• obróbka termiczna żywności dająca równomierną zmianę stanu wilgotności
• obróbka dymna, która utrwala produkt, a także nadaje mu walorów smakowo-zapachowych i wizualnych.

Zajęcia będą polegały na:
- poznaniu techniki konserwowania żywności w postaci wędzenia, czyli jak to działa;
- historii wędzarnictwa;
- przygotowaniu do wędzenia ryb;
- wędzeniu w komorze wędzarniczej.

d. warsztat kiszenia warzyw
Warto sobie postawić pytanie, po co w ogóle kisić warzywa? Kiszonki są zdrowe, pyszne i mają mniej kalorii niż świeże warzywa! Kiszonki są źródłem kwasu mlekowego – substancji powstałej w czasie fermentacji, która oczyszcza organizm i wzmacnia system obronny, chroniąc nas przed chorobami.

Zajęcia będą polegały na:
- poznaniu techniki konserwowania żywności w postaci kiszenia, czyli jak to działa;
- krótka historia kiszonek, w tym kulinarna mapa i co można ukisić;
- przygotowanie wybranych warzyw do kiszenia (nie będą to ogórki i kapusta, lecz np. kalafior, fasolka szparagowa, pomidorki, marchewka, czosnek, kapusta pekińska, pak-choi, brukselka, rzodkiew, kalarepa);
- przygotowanie solanki;
- przygotowanie swoich zestawów do kiszenia (słoiki z warzywami zalane solanką).

e. warsztat pieczenia chleba na zakwasie
Zapach świeżego chleba lubi chyba każdy, ale nie każdy umie go upiec. Na warsztatach poznamy różne rodzaje chlebów świata i samodzielnie upieczemy jeden z nich.

Zajęcia będą polegały na:
- poznaniu historii wypieku chleba;
- poznaniu procesów biochemicznych zachodzących przy przygotowaniu zakwasu;
- przygotowanie zakwasu, ciasta właściwego z dodatkami (według pomysłu uczestnika);
- wypieku chleba.